https://drive.google.com/file/d/1zPaKuxnboA0wQptY61Sah_rRbEhBt_BX/view?usp=sharing
Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Τίτλος: | Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και Ηθική | Κωδικός: | 503Μ11 |
Θεωρία: | 3 ώρες/εβδομάδα | Εξάμηνο: | Ε΄ |
Ασκηση-Πράξη: | 2 ώρες/εβδομάδα | Τύπος: | ΜΕΥ (Υ) |
Στόχοι:
Οι στόχοι αυτού του μαθήματος είναι:
- Να αναλύσει τις έννοιες της επιχειρηματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων στη σύγχρονη πραγματικότητα, που περιλαμβάνει ετερόκλητες απαιτήσεις, όπως την ανάγκη οικονομικής αποδοτικότητας και την υποχρέωση ηθικής και κοινωνικά υπεύθυνης συμπεριφοράς.
- Να καταδείξει τη στρατηγική σημασία της κοινωνικά υπεύθυνης και ηθικής συμπεριφοράς για τη επιτυχία των επιχειρήσεων.
- Να ευαισθητοποιήσει τους φοιτητές σε θέματα ηθικής και κοινωνικά υπεύθυνης συμπεριφοράς από τις επιχειρήσεις, είτε ως αποδέκτες της δράσης των επιχειρήσεων (π.χ. καταναλωτές), είτε ως μελλοντικά στελέχη/ εργαζόμενοι επιχειρήσεων.
Προσδοκώμενα Αποτελέσματα:
Με την συμπλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση:
- Να γνωρίζουν τις σύγχρονες έννοιες και τάσεις σε ζητήματα επιχειρηματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων.
- Να γνωρίζουν τις μορφές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων και να αναγνωρίζουν επιχειρηματικές δράσεις που ανταποκρίνονται σε αυτές.
- Να γνωρίζουν τις μορφές ηθικής συμπεριφοράς των επιχειρήσεων και να αναγνωρίζουν επιχειρηματικές δράσεις που ανταποκρίνονται σε αυτές.
- Να διαχειρίζονται ηθικά διλήμματα που προκύπτουν στις επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας τις ηθικές θεωρίες και άλλα μοντέλα λήψης ηθικών αποφάσεων.
- Να αναγνωρίζουν και να είναι σε θέση να διαχειρίζονται τα προβλήματα που παρουσιάζονται στις σχέσεις της επιχείρησης με όσους έχουν ενδιαφέρον από τη λειτουργία της και με την κοινωνία γενικότερα.
Συγγράμματα:
- Φραγκίδης Γ., «Σημειώσεις για το Μάθημα Επιχειρηματική Δεοντολογία», Σέρρες 2003.
- Θανόπουλος Γ., «Επιχειρηματική Ηθική και Δεοντολογία», εκδ. Interbooks, 2009.
- Βαξεβανίδου Μ., «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη», εκδ. Σταμούλη, 2011.
Συμπληρωματική Βιβλιογραφία:
- Carroll Α.Β., Buchholtz Α.Κ., «Business & Society: Ethics and Stakeholder Management», South-Western Pub; 5th edition, 2002
- Ferrell O. C., Fredrich J., Ferrell L., «Business Ethics: Ethical Decision Making and Cases», Houghton Mifflin College Pub., 5th edition 2001.
- Post J.E.,
- Boatright J.R., «Ethics and the Conduct of Business», Prentice Hall Pub, 4th edition, 2002.
- Kotler P. and Lee N., “Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη”, εκδ. Economia Publishing, 2009.
- Moon C. and Bonny C., “Ηθική των Επιχειρήσεων», εκδ. Κέρκυρα, 2004.
- Πελεγρίνης, Θ., «Ηθική Φιλοσοφίας», Ελληνικά Γράμματα, 1997.
- Δραγώνα-Μονάχου Μ, «Σύγχρονη Ηθική Φιλοσοφία»., εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1995.
Συνοπτικό περιεχόμενο μαθήματος
Θεωρία και Ασκήσεις Πράξεις:
- Εισαγωγή στην επιχειρηματική ηθική και την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων
- Η έννοια της ηθικής στο πλαίσιο της οικονομίας και των επιχειρήσεων
- Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων
- Η διαχείριση των επιχειρηματικών συμμετόχων (stakeholder)
- Εισαγωγή στην ηθική φιλοσοφία
- Η λήψη «ηθικών αποφάσεων» στις επιχειρήσεις
- Τρόποι ανάπτυξης της εταιρικής ευθύνης στις επιχειρήσεις: Οι αξίες και η αποστολή της επιχείρησης
- Τρόποι ανάπτυξης της εταιρικής ευθύνης στις επιχειρήσεις:: Προγράμματα ηθικής και ο κώδικας δεοντολογίας
- Μέτρηση και αξιολόγηση της εταιρικής ηθικής και κοινωνικής ευθύνης
- Η εταιρική διακυβέρνηση (corporate governance)
- Η εταιρική ευθύνη στο πλαίσιο της αγοράς: οι σχέσεις με τους πελάτες και τους ανταγωνιστές
- Η εταιρική ευθύνη στο πλαίσιο της οργάνωσης: οι σχέσεις με τους εργαζόμενους
- Η σχέση της επιχείρησης με το κράτος, τις τοπικές κοινωνίες και το φυσικό περιβάλλον.
Αναλυτικό περιεχόμενο & χρονοπρογραμματισμός μαθήματος
1. Εισαγωγή στην επιχειρηματική ηθική και την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων: 1 διάλεξη
Οι έννοιες της επιχειρηματικής ηθικής και της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων: ιστορική αναδρομή, τρέχουσα κατάσταση και τάσεις. Η επιχειρηματική ηθική ως σύγχρονο γνωστικό αντικείμενο. Παράγοντες έκφρασης κριτικής εναντίων των επιχειρήσεων. Προϋποθέσεις για την επιχειρηματική ηθική. Η σχέση μεταξύ νόμου και επιχειρηματικής ηθικής.
2. Η έννοια της ηθικής στο πλαίσιο της οικονομίας και των επιχειρήσεων: 1 διάλεξη
Οι αρχές λειτουργίας της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Η σημασία της κερδοφορίας για τις επιχειρήσεις. Η σχέση μεταξύ κέρδους και ηθικής: α) η κερδοφορία ως μοναδικός στόχος των επιχειρήσεων, β) το κέρδος ως μέσο για την λειτουργία της επιχείρησης, γ) οι επιχειρήσεις ως φορείς πολλαπλών στόχων.
3. Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων : 1 διάλεξη
Το κοινωνικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων. Θεωρίες και σχολές σκέψεις για την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων: οργανικές, πολιτικές, ηθικές θεωρίες και θεωρίες ολοκλήρωσης. Μοντέλα κοινωνική ευθύνης: η «πυραμίδα» και το «μοντέλο των τριών πεδίων». Η ευρωπαϊκή πολιτική για την ανάπτυξη της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων.
4. Η διαχείριση των επιχειρηματικών συμμετόχων (stakeholder): 1 διάλεξη
Η έννοια και οι μορφές συμμετοχής σε μία επιχείρηση. Οι τύποι επιχειρηματικών συμμετόχων (ομάδων ειδικών συμφερόντων). Μοντέλα ταξινόμησης των επιχειρη-ματικών συμμετόχων. Το πλαίσιο συστηματικής διαχείρισης των επιχειρηματικών συμμετόχων. Εφαρμογές του πλαισίου διαχείρισης των επιχειρηματικών συμμετόχων.
5. Εισαγωγή στην ηθική φιλοσοφία: 1 διάλεξη
Η επιχειρηματική ηθική ως πεδίο της εφαρμοσμένης ηθικής φιλοσοφίας: η τρέχουσα κατάσταση, τάσεις και προοπτικές. Η διαδικασία ανάπτυξης της ηθικής: το μοντέλο του Kohlberg. Βασικές ηθικές θεωρίες: οι θεωρίες του ενστίκτου, της αρετής, του ωφελιμισμού, της κατηγορηματικής προσταγής, του ηθικού σχετικισμού, μεταηθικές θεωρίες.
6. Η λήψη «ηθικών αποφάσεων» στις επιχειρήσεις : 1 διάλεξη
Το πλαίσιο λήψης αποφάσεων στις επιχειρήσεις: προϋποθέσεις, χαρακτηριστικά, ατομικές και οργανωσιακές μεταβλητές. Τύποι και χαρακτηριστικά των ηθικών διλημμάτων. Οπτικές κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στις επιχειρήσεις. Μοντέλα λήψης ηθικών αποφάσεων στις επιχειρήσεις. Πρακτικά τεστ. Επίπεδα λήψης ηθικών αποφάσεων στις επιχειρήσεις. Τυπικά μοντέλα επιχειρήσεων, με κριτήριο τη στάση τους στο ζήτημα της επιχειρηματικής ηθικής: η «ανήθικη», η «αμοραλιστική» και η «ηθική επιχείρηση».
7. Τρόποι ανάπτυξης της εταιρικής ευθύνης στις επιχειρήσεις: Οι αξίες και η αποστολή της επιχείρησης : 1 διάλεξη
Οι έννοιες της εταιρικής αποστολής, των εταιρικών αξιών και της εταιρικής ιδεολογίας (κουλτούρας) και η σημασία τους για την ηθική, κοινωνικά υπεύθυνη και, σε τελική ανάλυση, επιτυχή λειτουργία της επιχείρησης. Η σημασία της ενσωμάτωσης ηθικών αρχών στο σύστημα λειτουργίας της επιχείρησης: αποτελέσματα ερευνών. Τρόποι ενσωμάτωσης ηθικών αρχών στις επιχειρήσεις: παράγοντες επιτυχίας και κίνδυνοι.
8. Τρόποι ανάπτυξης της εταιρικής ευθύνης στις επιχειρήσεις: Προγράμματα ηθικής και ο κώδικας δεοντολογίας: 1 διάλεξη
Δομές και αρμοδιότητες για την διαχείριση της επιχειρηματικής ηθικής και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Τα προγράμματα επιχειρηματικής ηθικής που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις. Ο κώδικας εταιρικής δεοντολογίας ως μέσο ελέγχου της ηθικής συμπεριφοράς των μελών της οργάνωσης. Οι στόχοι, τα κίνητρα, η διαδικασία ανάπτυξης και το περιεχόμενο του κώδικα εταιρικής δεοντολογίας. Πρότυπα κωδίκων δεοντολογίας. Κώδικες δεοντολογίας πολυεθνικών επιχειρήσεων.
9. Μέτρηση και αξιολόγηση της εταιρικής ηθικής και κοινωνικής ευθύνης: 1 διάλεξη
Η ανάγκη για μέτρηση και αξιολόγηση της εταιρικής ηθικής και κοινωνικής ευθύνης. Αρχές κοινωνικής και ηθικής αξιολόγησης. Η σχέση μεταξύ κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων και οικονομικής αποδοτικότητας. Δείκτες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Εκθέσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. «Καλές Πρακτικές» για την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Η σημασία της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τρόποι επίτευξης.
10. Η εταιρική διακυβέρνηση (corporate governance): 1 διάλεξη
Η έννοια της εταιρικής διακυβέρνησης. Το σύστημα και οι αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης. Οι σχέσεις μεταξύ ιδιοκτητών και έμμισθων στελεχών: το πρόβλημα της εκπροσώπησης. Βασικά όργανα διαχείρισης της εταιρείας: λειτουργίες και αρμοδιότητες. Η σχέση μεταξύ συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης και α) ηθικής και κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων και β) οικονομικής αποδοτικότητας των επιχειρήσεων. Το πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης που ισχύει στην Ελλάδα και οι τάσεις που διαμορφώνονται διεθνώς.
11. Η εταιρική ευθύνη στο πλαίσιο της αγοράς: οι σχέσεις με τους πελάτες και τους ανταγωνιστές: 1 διάλεξη
Σύγχρονες τάσεις στο ζήτημα των σχέσεων της επιχείρησης με τους πελάτες/ καταναλωτές. Το καταναλωτικό κίνημα και οι οργανώσεις του. Τα δικαιώματα των καταναλωτών. Αμφισβητήσιμες και αθέμιτες πρακτικές προβολής (αθέμιτη, παραπλανητική και συγκριτική διαφήμιση, ο ρόλος της γυναίκας στη διαφήμιση, παιδική διαφήμιση, διαφήμιση προϊόντων καπνού και αλκοόλ, κ.λπ.) και προώθησης πωλήσεων (άμεσο μάρκετινγκ, κλπ.). Το ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των πελατών. Το ζήτημα του ηλεκτρονικού εμπορίου. Η έννοια του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων και η έννοια της ηθικής στον ανταγωνισμό. Πρακτικές μείωσης του ανταγωνισμού στις αγορές (καταχρηστική διαμόρφωση των τιμών, καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης, συγκέντρωση των επιχειρήσεων, κλπ.). Η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Περιπτώσεις γνωμοδότησης της Επιτροπή Ανταγωνισμού.
12. Η εταιρική ευθύνη στο πλαίσιο της οργάνωσης: οι σχέσεις με τους εργαζόμενους: 1 διάλεξη
Σύγχρονες τάσεις και χαρακτηριστικά στην αγορά εργασίας. Οι σχέσεις μεταξύ εργαζομένων και επιχειρήσεων. Βασικά δικαιώματα των εργαζόμενων (το δικαίωμα στην εργασία, τη δίκαιη και αμερόληπτη συμπεριφορά, την ασφάλεια, την ιδιωτική ζωή στο χώρο εργασίας, κλπ.). Κρίσιμα ζητήματα στις εργασιακές σχέσεις (διακρίσεις, σεξουαλική παρενόχληση, η καταγγελία της επιχείρησης, καταλληλότητα των συνθηκών εργασίας, κλπ.). Πρακτικές επίλυσης ηθικών ζητημάτων στο χώρο εργασίας.
13. Η σχέση της επιχείρησης με το κράτος, τις τοπικές κοινωνίες και το φυσικό περιβάλλον: 1 διάλεξη
Ο ρόλος του κράτους στην οικονομία και οι σχέσεις κράτους και επιχειρήσεων. Τρόποι άσκησης επιρροής στους παράγοντες της πολιτικής από τις επιχειρήσεις («λόμπυ»). Τα χαρακτηριστικά και η κρισιμότητα του οικολογικού προβλήματος. Ο ρόλος των επιχειρήσεων στο οικολογικό πρόβλημα. Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης. Ο ρόλος του κράτους και οι διακρατικές συμφωνίες για την αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος. Μέσα, εργαλεία και μέθοδοι περιβαλλοντικής διαχείρισης από τις επιχειρήσεις (η αγορά ρύπων, η ανάλυση κόστους – οφέλους, τα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, κλπ.). Ο ρόλος των συμμετόχων (πχ. οικολογικές οργανώσεις) και η ανταπόκριση των επιχειρήσεων στα οικολογικά προβλήματα.