ΓΕΝ - OHE
Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 7 Μαρτίου 2014 Εικοστή πέμπτη συνεδρία Σημείο της ημερήσιας διάταξης 3 Προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των ατομικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ανάπτυξη και την πρόοδο.
Αναφορά του Cephas Lumina Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ που αφορά τις διεθνείς χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις των κρατών και το εξωτερικό χρέος, σε σχέση την πλήρη κατοχύρωση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων.
ΣΥΝΟΨΗ
Από τον Μάιο του 2010, η κυβέρνηση της Ελλάδα έχει θέσει σε εφαρμογή ένα οικονομικό πρόγραμμα προσαρμογής ως προϋπόθεση για την εξασφάλιση συνολικής χρηματοδότησης € 240 Δις απο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο , την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το πρόγραμμα αποτελείται από αυστηρά μέτρα πολιτικής που συνεπάγονται βαθιές περικοπές των δημοσίων δαπανών , περικοπές θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα , αύξηση των φόρων , την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ( συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας ) , οι οποίες φαινομενικά αποσκοπούν στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και του χρέους της χώρας σε ένα « βιώσιμο» επίπεδο. Παρ 'όλα αυτά , τα μέτρα αυτά, έχουν ωθήσει την οικονομία σε ύφεση και γενικότερα υπονομεύσει την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων , ιδίως των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, στην Ελλάδα. Οι περικοπές των δημοσίων δαπανών και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας ( ιδιαίτερα στους νέους ) , την αύξηση των αστέγων , τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό ( με περίπου 11 τοις εκατό του πληθυσμού να ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας ) , καθώς και σοβαρά μειωμένη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες , όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση.
. Ο αντίκτυπος ήταν ιδιαίτερα σοβαρός στις πλέον ευπαθείς ομάδες : στους φτωχούς , στους ηλικιωμένους , στους συνταξιούχους και στα άτομα με ειδικές ανάγκες , τις γυναίκες , στα παιδιά και τους μετανάστες.
Περιεχόμενα:
Παράγραφοι:
Ι Εισαγωγή 1-4
II. Πλαίσιο για ανάλυση : τα ανθρώπινα δικαιώματα στο περιβάλον της
II. Πλαίσιο για ανάλυση : τα ανθρώπινα δικαιώματα στο περιβάλον της
οικονομικής προσαρμογής ............................................................................ 5 - 16
Α. Υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα .................... 6 - 11
Β. Υποχρεώσεις των διεθνών δανειστών της Ελλάδας ............................ 12 - 16
III. Το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής ............................................. 17 - 35
A. Υπόβαθρο..............................................................................................17 - 23
Β. Το πρόγραμμα διάσωσης ..................................................................... 24 - 28
Γ. Μέτρα λιτότητας ................................................................................... 29
Δ. Ιδιωτικοποιήσεις................................................................................... 30 - 32
Ε. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ............................................................. 33 - 35 ΙV. Βιωσιμότητα του χρέους......................................................................... 36 - 39
V. Επίδραση του προγράμματος προσαρμογής στα ανθρώπινα δικαιωμάτα.................................................................................................... 40 - 89
A. Εργασία................................................................................................. 44 - 50
Β. Κοινωνική ασφάλιση............................................................................. 51 - 59
Γ. Υγεία...................................................................................................... 60 - 71
Δ. Εκπαίδευση............................................................................................ 72 - 75
Ε. Η απαραίτητη στέγαση .......................................................................... 76 - 80 Σ Τ. Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός ............................................. 81 - 84
Η. Άλλα δικαιώματα..................................................................................... 85 - 89 VI . Συμπεράσματα και συστάσεις ................................................................ 90 - 93
Α. Προς την Κυβέρνηση της Ελλάδα ......................................................... 92 - 23
Β. Προς τους Διεθνείς δανειστές................................................................ 93 - 24
Α. Υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα .................... 6 - 11
Β. Υποχρεώσεις των διεθνών δανειστών της Ελλάδας ............................ 12 - 16
III. Το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής ............................................. 17 - 35
A. Υπόβαθρο..............................................................................................17 - 23
Β. Το πρόγραμμα διάσωσης ..................................................................... 24 - 28
Γ. Μέτρα λιτότητας ................................................................................... 29
Δ. Ιδιωτικοποιήσεις................................................................................... 30 - 32
Ε. Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ............................................................. 33 - 35 ΙV. Βιωσιμότητα του χρέους......................................................................... 36 - 39
V. Επίδραση του προγράμματος προσαρμογής στα ανθρώπινα δικαιωμάτα.................................................................................................... 40 - 89
A. Εργασία................................................................................................. 44 - 50
Β. Κοινωνική ασφάλιση............................................................................. 51 - 59
Γ. Υγεία...................................................................................................... 60 - 71
Δ. Εκπαίδευση............................................................................................ 72 - 75
Ε. Η απαραίτητη στέγαση .......................................................................... 76 - 80 Σ Τ. Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός ............................................. 81 - 84
Η. Άλλα δικαιώματα..................................................................................... 85 - 89 VI . Συμπεράσματα και συστάσεις ................................................................ 90 - 93
Α. Προς την Κυβέρνηση της Ελλάδα ......................................................... 92 - 23
Β. Προς τους Διεθνείς δανειστές................................................................ 93 - 24
I. Εισαγωγή
1.Η επίσκεψη στην Ελλάδα. Ο βασικός σκοπός της επίσκεψής του διεθνούς εμπειρογνώμονα, ήταν να αξιολογήσει τον αντίκτυπο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής που εγκρίθηκε από την κυβέρνηση της Ελλάδα ως προϋπόθεση για χρηματοδοτική συνδρομή από την τρόικα, η οποία περιλαμβάνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για να την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας και το δημόσιο χρέος, σε αντιδιαστολή με την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων.
1.Η επίσκεψη στην Ελλάδα. Ο βασικός σκοπός της επίσκεψής του διεθνούς εμπειρογνώμονα, ήταν να αξιολογήσει τον αντίκτυπο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής που εγκρίθηκε από την κυβέρνηση της Ελλάδα ως προϋπόθεση για χρηματοδοτική συνδρομή από την τρόικα, η οποία περιλαμβάνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) για να την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας και το δημόσιο χρέος, σε αντιδιαστολή με την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων.
2. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας συναντήθηκε με ανώτερους αξιωματούχους των Υπουργείων Εξωτερικών Υποθέσεων, Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Οικονομικών, Παιδείας, Υγείας, Ανάπτυξης, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, καθώς και το Λιμενικό Σώμα. Είχε επίσης συναντήσεις με μέλη του Κοινοβουλίου (συμπεριλαμβανομένων εκείνων από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ΣΥΡΙΖΑ), εκπρόσωπους της Τράπεζας της Ελλάδα, την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τον Εθνικό Διαμεσολαβητή, του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών, τον Ύπατο Αρμοστή για τους Πρόσφυγες (UNHCR) στην Ελλάδα, ακαδημαϊκών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Επίσης, επισκέφθηκε δύο κοινότητες εθελοντών, οι οποίες λειτουργούν ως κλινικές στο Πέραμα και το Ελληνικό (Αττική), οι οποίες παρέχουν δωρεάν ιατρική περίθαλψη σε απόρους.
3. Ο ανεξάρτητος Εμπειρογνωμόνων είναι ευγνώμων προς την Κυβέρνηση για την πρόσκλησή του και τη συνεργασία κατά τη διάρκεια της αποστολής του. Εκφράζει επίσης την ευγνωμοσύνη του στην UNHCR για την υποστήριξή της, καθώς και σε όλους εκείνους που συναντήθηκαν μαζί του.
4. Παρ 'όλα αυτά, ο ίδιος εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη δέσμευσης από την Ελλάδα και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην εντολή του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παρά το γεγονός ότι αρκετές απο τις Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και στην Ελλάδα) αντιμετωπίζουν προφανείς προκλήσεις στην προοδευτική υλοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων και οφείλονται στην κρίση δημόσιου χρέους που τους απασχολεί και το πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής που εγκρίθηκε για την αντιμετώπιση της κρίσης.
II. Πλαίσιο για ανάλυση: τα ανθρώπινα δικαιώματα στο περιβάλον της δημοσιονομικής προσαρμογής.
5. Η λιτότητα και άλλες πολιτικές οικονομικής προσαρμογής, εγείρουν σημαντικές ανησυχίες σχετικά με την προστασία των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, επειδή είναι συχνά ασύμβατα με την υποχρέωση των κρατών να λάβουν μέτρα προοδευτικής πολιτικής και να αποφευχθούν εκ προθέσεως οπισθοδρομικά μέτρα, ιδίως εκείνα που είναι ασυμβίβαστα με τις βασικές υποχρεώσεις καθώς και η δέσμευση των κρατών να χρησιμοποιήσουν όλους τους διαθέσιμους πόρους, σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσουν, σαν προτεραιότητας, αυτές τις ελάχιστες υποχρεώσεις.
Α. Υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
6 . Το Σύνταγμα της Ελλάδα θέτει μια σειρά από υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Κράτος . Το άρθρο 2 ( 1 ), υπογραμμίζει ότι «ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας » . Το μέρος ΙΙ του Συντάγματος προβλέπει ρητά μια σειρά από άλλες υποχρεώσεις του κράτους , συμπεριλαμβανομένης της προστασίας της ιδιοκτησίας (άρθρο 17 ) της οικογένειας , της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας (άρθρο 21.1 ) η ειδική φροντίδα για την υγεία ( άρθ. 21 ( 2 ) και ( 3 ) ) ? η εξέλιξη των συνθηκών εργασίας (άρθρο 22 ( 1 ) ) και της κοινωνικής ασφάλισης ( Άρθρο 22 ( 5 ) ) . Διάφορα δικαιώματα αντιστοιχούν σε αυτές τις υποχρεώσεις , συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων στην ισότητα όλων των Ελλήνων (άρθρο 4 ) , την κοινωνική , οικονομική και πολιτική συμμετοχή (άρθρο 5 ) , την ελεύθερη διακίνηση της πληροφορίας (άρθρο 5Α ) , αίτηση (άρθρο 10 ) , της ειρηνικής συνάθροισης ( 11 art . ) , δωρεάν δημόσια εκπαίδευση (άρθρο 16 ( 2 ) ) , ιδιοκτησίας (άρθρο 17 ( 2 ) ) , την υγειονομική περίθαλψη (άρθρο 21 ( 3 ) ) , εργασία (άρθρο 22 ( 1 ) ) , την κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 22 ( 5 ) ) και την ελευθερία του συνδικαλισμού ( άρθ. 23 ) . Το άρθρο 21.4 ορίζει ότι « η απόκτηση κατοικίας από αυτούς που τη στερούνται ή που στεγάζονται ανεπαρκώς αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του Κράτους » . Το άρθρο 25 , παράγραφος 1 αναφέρεται ρητά στην αρχή του κράτους πρόνοιας και υπογραμμίζει ότι όλα τα δημόσια ιδρύματα οφείλουν να διασφαλίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων .
7. Οι διατάξεις αυτές καθορίζονται από τα πρότυπα που καθορίζονται σε διάφορες βασικές διεθνείς και περιφερειακές συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα και τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, στα οποία η Ελλάδα είναι συμβαλλόμενο μέρος.
8. Σύμφωνα με το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να αναγνωρίσει πως αυτά τα δικαιώματα πρέπει να κατοχυρώνονται σε αυτήν σταδιακά, χρησιμοποιώντας τους μέγιστους διαθέσιμους πόρους της. Αυτό απαιτεί να θεσπίσει και να εφαρμόσει νόμους και πολιτικές που αποσκοπούν στην επίτευξη της σταδιακής βελτίωσης της καθολικής πρόσβασης σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, η στέγαση, η κοινωνική ασφάλιση και η συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή. Παρόλο που της επιτρέπεται ένα «περιθώριο εκτίμησης εντός του οποίου θα πρέπει να τεθούν εθνικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές πολιτικές", και κατά τη διάρκεια λιτότητας, έχει το καθήκον να «αποφεύγει ανά πάσα στιγμή τη λήψη αποφάσεων που μπορεί να οδηγήσει στην άρνηση ή παραβίαση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων ».
9. Η Επιτροπή για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα τόνισε ότι
πολιτικές λιτότητας και άλλες προσαρμογής οι οποίες εγκρίνονται από τα κράτη σε περιόδους οικονομικής κρίσης πρέπει να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σύμφωνο. Συγκεκριμένα, με κάθε μέτρο που θα μπορούσε να εμποδίσει την σταδιακή υλοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτωνθα πρέπει (α) να είναι προσωρινή και να περιορίζεται στην περίοδο της κρίσης (β) είναι απολύτως αναγκαία και αναλογική (γ) να μην εισάγουν διακρίσεις και να λαμβάνουν υπόψη όλα τα πιθανές εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών μέτρων, προκειμένου να διασφαλιστεί τα αναγκαία μέτρα για την άμβλυνση των ανισοτήτων που μπορεί να προκύψουν σε περιόδους κρίσης και (δ) να προσδιορίσει το ελάχιστο περιεχόμενο του πυρήνα των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο Σύμφωνο, ή ένα ελάχιστο κοινωνικής προστασίας, όπως αναπτύχθηκε από την της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), καθώς και τη διασφάλιση της προστασίας του περιεχομένου αυτού του πυρήνα ανά πάσα στιγμή.
πολιτικές λιτότητας και άλλες προσαρμογής οι οποίες εγκρίνονται από τα κράτη σε περιόδους οικονομικής κρίσης πρέπει να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σύμφωνο. Συγκεκριμένα, με κάθε μέτρο που θα μπορούσε να εμποδίσει την σταδιακή υλοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτωνθα πρέπει (α) να είναι προσωρινή και να περιορίζεται στην περίοδο της κρίσης (β) είναι απολύτως αναγκαία και αναλογική (γ) να μην εισάγουν διακρίσεις και να λαμβάνουν υπόψη όλα τα πιθανές εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών μέτρων, προκειμένου να διασφαλιστεί τα αναγκαία μέτρα για την άμβλυνση των ανισοτήτων που μπορεί να προκύψουν σε περιόδους κρίσης και (δ) να προσδιορίσει το ελάχιστο περιεχόμενο του πυρήνα των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο Σύμφωνο, ή ένα ελάχιστο κοινωνικής προστασίας, όπως αναπτύχθηκε από την της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), καθώς και τη διασφάλιση της προστασίας του περιεχομένου αυτού του πυρήνα ανά πάσα στιγμή.
10. Επιπλέον, τα κράτη φέρουν το βάρος να αποδείξουν ότι τα μέτρα λιτότητας έχουν εισαχθεί μόνο μετά την πιο προσεκτική εξέταση όλων των άλλων λιγότερο περιοριστικών εναλλακτικών λύσεων. Τα Κράτη μέλη δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τα μέτρα λιτότητας απλώς με αναφορά στην ανάγκη να επιτευχθεί δημοσιονομική πειθαρχία και εξοικονόμηση πόρων που χρειάζονται, θα πρέπει να αποδείξει γιατί τα μέτρα λιτότητας ήταν αναγκαία για την προστασία του συνόλου των δικαιωμάτων που προβλέπονται στο Σύμφωνο.
11. Είναι αυτονόητο ότι οι Κατευθυντήριες Αρχές για το εξωτερικό χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπογραμμίζουν ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από εξωτερικές συμφωνίες χρέους ή ρυθμίσεις τους δεν θα εμποδίζουν τη σταδιακή υλοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων.
11. Είναι αυτονόητο ότι οι Κατευθυντήριες Αρχές για το εξωτερικό χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπογραμμίζουν ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από εξωτερικές συμφωνίες χρέους ή ρυθμίσεις τους δεν θα εμποδίζουν τη σταδιακή υλοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων.
Β. Οι υποχρεώσεις των διεθνών δανειστών της Ελλάδος.
12. Είναι όλο και περισσότερο αποδεκτό ότι οι μη κρατικοί φορείς, συμπεριλαμβα-νομένων των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, έχουν την υποχρέωση να δια-σφαλίζουν ότι οι πολιτικές και οι δραστηριότητές τους τηρούν τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η υποχρέωση αυτή συνεπάγεται την υποχρέωση να απέχουν από τη διατύπωση, την έγκριση, τη χρηματοδότηση, την προώθηση και την εφαρμογή των πολιτικών και των προγραμμάτων που άμεσα ή έμμεσα εμποδίζουν την απολαβή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
13. Είναι επίσης καλά τεκμηριωμένο ότι τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν απο το διεθνές δίκαιο όταν ενεργούν μέσω των διεθνών οργανισμών. Επιπλέον, ένα σημαντικό στοιχείο του καθήκοντος της διεθνούς συνεργασίας, όπως αποτυπώνεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις δεσμευτικές διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι πως τα συμβαλλόμενα κράτη, είτε ατομικά είτε μέσω της συμμετοχής τους σε διεθνείς οργανισμούς, δεν θα πρέπει να υιοθετούν ή να προωθούν πολιτικές ή να συμμετέχουν σε πρακτικές που θέτουν σε κίνδυνο την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
14. Σε περιπτώσεις όπου χώρες αναγκάζονται να εφαρμόσουν προγράμματα προσαρμογής που εμπεριέχουν λιτότητα, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι προσπάθειες για την προστασία των πιο βασικών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων - στο μέγιστο δυνατό βαθμό - να συμπεριληφθούν υπόψη στην κατάρτηση των εν λόγω προγραμμάτων και πολιτικών.
15. Σε σιωπηρή αναγνώριση του ρόλου τους σε σχέση με τα προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής, η Επιτροπή για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα ζήτησε απο τα διεθνή χρηματοπιστωτικά όργανα να καταβάλουν αυξημένη προσοχή κατά την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, στο σεβασμό των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων μέσω της ρητής αναγνώρισης των δικαιωμάτων αυτών, βοηθώντας στον εντοπισμό των σημείων αναφοράς για κάθε χώρα, ώστε να διευκολυνθεί η προώθησή τους, καθώς και να διευκολύνει την ανάπτυξη των κατάλληλων διορθωτικών μέτρων για την αντιμετώπιση παραβάσεων, ώστε να χρησιμοποιηθούν δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας για την προστασία των φτωχών και ευάλωτων στο πλαίσιο των προγραμμάτων προσαρμογής.
16. Στην Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ έχουν διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό και την παρακολούθηση των μέτρων στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής της χώρας (βλέπε σημεία 24 και 25 κατωτέρω). Επομένως, μπορεί να υποστηριχθεί ότι τα όργανα αυτά έχουν καθήκον να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα του πληθυσμού της χώρας αυτής με την εξασφάλιση ότι το πρόγραμμα δεν θα υπονομεύσει την ικανότητα της κυβέρνησης να καθιερώσει και να διατηρεί τις προϋποθέσεις για την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ισότιμης πρόσβαση σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες.
III. Το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής
Α.Υπόβαθρο.
17. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η οικονομία της Ελλάδα βίωσε ένα αναπτυξιακό μπούμ, όμως η κυβέρνηση δανείστηκε μεγάλα χρηματικά ποσά από τις ευρωπαϊκές τράπεζες για να χρηματοδοτήσει τις εισαγωγές της, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού εξοπλισμού από χώρες όπως η Γερμανία. Η διαδικασία αυτή ενισχύθηκε με την υιοθέτηση του ευρώ το 2001. Η κυβέρνηση δανείστηκε επίσης εκτενώς για τη χρηματοδότηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
18. Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τη βελτιωμένη πρόσβαση της σε φθηνές πιστώσεις (ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, ή της ζώνης του ευρώ) για τη χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών και να αντισταθμιστούν τα χαμηλά φορολογικά έσοδα της χώρας. Επίσης δανείστηκε για να πληρώσει για τις εισαγωγές που δεν αντισταθμίστηκαν από δασμούς ή εξαγωγές. Ως αποτέλεσμα, και παρά την ετήσια αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) κατά μέσο όρο 4,5 τοις εκατό κατά την περίοδο 2000 - 2007, τα έσοδα μειώθηκαν σημαντικά, ενώ το δημοσιονομικό και το εμπορικό έλλειμμα αυξήθηκε.
19. H διαδεδομένη διαφθορά, η αδυναμία της φορολογικής διοίκησης και η φοροδιαφυγή, δημιούργησαν πιέσεις στα δημόσια οικονομικά.
20. Για να κρατηθεί η Ελλάδα στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της ζώνης του ευρώ, οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν, εδώ και πολλά χρόνια και με τη βοήθεια των ξένων τραπεζών, παρουσιάσει εσφαλμένα στατιστικά στοιχεία, καθώς επίσης και τις εθνικές οικονομικές στατιστικές, όπως έκανε και μια σειρά από άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Στις αρχές του 2010, προέκυψε ότι, με τη βοήθεια της Goldman Sachs, JP Morgan Chase και άλλων τραπεζών, ειδικά παράγωγα αναπτύχθηκαν έτσι ώστε να μπορέσει να καποκρυβεί το πραγματικό ύψος του χρέους και των ελλειμμάτων, ούτως ώστε η Ελλάδα, να μπορέσει να κερδίσει την είσοδο στη ζώνη του ευρώ.
21. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 είχε μεγάλο αντίκτυπο στον τουρισμό και τη ναυτιλία, δύο από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες της χώρας. Το 2009, τα έσοδα βυθίστηκαν κατά 15 τοις εκατό. Στο πλαίσιο αυτό, ο δανεισμός της χώρας αυξήθηκε για να αντιμετώπιστεί ο αντίκτυπος της μείωσης των φορολογικών εσόδων και για να καλύψει την ανάγκη για αύξηση των κρατικών δαπανών.
22. Τον Οκτώβριο του 2009, η νεοεκλεγείς κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου αποκάλυψε ότι ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν υποβάλει ελλιπείς εκθέσεις για το ελλείμμα του προϋπολογισμού. Η νέα Κυβέρνηση αναθεώρησε το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα για το 2009 από το 5 τοις εκατό σε 13,5 τοις εκατό του ΑΕΠ (και στη συνέχεια σε 15,6 τοις εκατό). Το αντίστοιχο ποσοστό για το δημόσιο χρέος στο τέλος του 2009 αναθεωρήθηκε επίσης από € 269.3 δισεκατομμύρια (113 τοις εκατό του ΑΕΠ) σε € 299,7 δισεκατομμύρια (130 τοις εκατό).
23. Από το Νοέμβριο του 2009, η Ελλάδα υπέστη πολλά κερδοσκοπικά κύματα, αυξάνοντας το επιτόκιο για το δημόσιο χρέος σε απαγορευτικά υψηλά επίπεδα. Η επιδεινούμενη δημοσιονομική κατάσταση οδήγησε σε υποβαθμίσεις των κυβερνητικών ομολόγων από τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας στα τέλη Απριλίου του 2010. Στην πραγματικότητα, αυτό περιόρισε την πρόσβαση του κράτους στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Για να αποφευχθεί η χρεοκοπία, η Ελλάδα στράφηκε προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ για οικονομική βοήθεια.
Β. Το πρόγραμμα διάσωσης.
24. Τον Μάιο του 2010, η Ελλάδα συμφώνησε σε ένα δανείου των 110 δις €, με επιτόκια που βασίζονται σε τιμές αγοράς, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ. Το δάνειο ήταν εξαρτώμενο για την Ελλάδα από την εφαρμογή ενός προγράμματος οικονομικής προσαρμογής που συνεπάγεται € 30.000.000 δημοσιονομικών περικοπών κατά την περίοδο 2010-2014. Το πρόγραμμα, το οποίο είχε τις δύο γενικούς στόχους στην άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής και αφορούσε τη δημοσιονομική κατάσταση και τη βιωσιμότητα του χρέους, καθώς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Αποτελούνταν από τρία κύρια στοιχεία: την εφαρμογή των μέτρων λιτότητας για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας, την ιδιωτικοποίηση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων αξίας 50 δισεκατομμύρια € έως το τέλος του 2015, για να κρατηθεί το χρέος βιώσιμο και την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και την αύξηση των προοπτικών ανάπτυξης.
25. Το δάνειο επρόκειτο να εκταμιευθεί σε πολλές δόσεις από τον Μάιο του 2010 έως τον Ιούνιο του 2013. Λόγω της επιδείνωσης της ύφεσης, ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2011, οι Ευρωπαίοι εταίροι του κράτους συμφώνησαν να της παράσχουν ένα δεύτερο δάνειο, ύψους 130 δις €. Αυτή ήταν η προϋπόθεση όχι μόνο για την εφαρμογή ενός άλλου πακέτου λιτότητας (μαζί με την ιδιωτικοποίηση και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που περιγράφονται στο αρχικό πρόγραμμα), αλλά και μια αναδιάρθρωση του συνόλου ελληνικού δημοσίου χρέους που κατέχουν οι ιδιώτες πιστωτές (περίπου 58 τοις εκατό του συνολικού δημόσιου χρέους) έτσι ώστε να μειωθεί η συνολική επιβάρυνση του δημόσιου χρέους κατά περίπου € 110 δισεκατομμύρια. Στο πλαίσιο αυτής της αναδιάρθρωσης του χρέους (γνωστή ως "πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα", ή PSI +) πιστωτές κλήθηκαν να αποδεχθούν χαμηλότερα επιτόκια και μια απώλεια 53,5 τοις εκατό της ονομαστικής αξίας.
26. Σύμφωνα με τις πληροφορίες στη διάθεση του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα, περίπου 15.000 ελληνικές οικογένειες που κατείχαν κρατικά ομόλογα, είχαν συμπεριληφθεί στην πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα, χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Σε τρέχουσες τιμές αγοράς, τα ομόλογα τους έχουν πλέον λιγότερο από το 30 τοις εκατό της ονομαστικής τους αξίας.
27. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας ανησυχεί για τις καταγγελίες ότι, κατά την αγορά των ομολόγων, κάποιοι Έλληνες επενδυτές παραπλανήθηκαν από το προσωπικό των τραπεζών, οι οποίοι απέτυχαν να τηρήσουν την Οδηγία για τις Αγορές Χρηματοπιστωτικών Μέσων (MiFID οδηγία 2004/39/ΕΚ). Επίσης, έλαβε πληροφορίες ότι άλλοι ομολογιούχοι στηρίχθηκαν σε αναπαραστάσεις που περιέχονταν σε επίσημα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς και σε δηλώσεις που έγιναν από τα δημόσια ιδρύματα, συγκεκριμένα την Τράπεζα της Ελλάδα και του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, σχετικά με την οικονομική υγεία του κράτους.
28. Ο ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας, έχει επίσης την ανησυχία ότι η νέα περίοδος ωρίμανσης για τα ομόλογα (30 ετών) μπορεί να είναι πολύ μεγάλη για ορισμένους ηλικιωμένους επιμέρους ομολογιούχους, οι οποίοι δεν περιμένουν να ζήσουν αρκετά για να απολαύσουν την απόδοση της επένδυσής τους. Επιπλέον, μερικοί από τους ομολογιούχους, οι οποίοι επένδυσαν ένα σημαντικό ποσό της αποταμίευσης τους σε ομόλογα που υποτίθεται πως είναι σχετικά ασφαλείς επενδύσεις για τη συνταξιοδότησή τους, ή είχαν προγραμματίσει να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες τους για υγειονομική περίθαλψη στο μέλλον ή την φροντίδα των αναπήρων μελών της οικογένειας τους από αυτές τις οικονομίες, αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, ιδίως με φόντο τις σοβαρές περικοπές στις συντάξεις και άλλες κοινωνικές παροχές. Ως εκ τούτου, καλεί την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει επειγόντως τα δεινά αυτών των επενδυτών, κυρίως των ηλικιωμένων, να διερευνήσει πλήρως τους ισχυρισμούς ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι παραπλάνησαν τους ομολογιούχους, και να λάβει τα κατάλληλα μέτρα εναντίον εκείνων που βρέθηκαν να έχουν πράξει κατά τέτοιο τρόπο.
Γ. Μέτρα λιτότητας
29. Σύμφωνα με το πρόγραμμα προσαρμογής, η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να εφαρμόσει αυστηρά μέτρα λιτότητας για να μειώσει το έλλειμμα κάτω από 3 τοις εκατό του ΑΕΠ μέχρι το 2014. Εκτός από τις αυξήσεις στο συντελεστή του φόρου προστιθέμενης αξίας, τα μέτρα περιλαμβάνουν μείωση των θέσεων εργασίας στο δημόσιο τομέα κατά 150.000 έως το 2015, πάγωμα των προσλήψεων στο δημόσιο τομέα, τη μείωση των μισθών του δημόσιου τομέα, την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, περικοπές στις κοινωνικές παροχές ύψους 1,5 ανά εκατό του ΑΕΠ (κατάργηση των συνταξιοδοτικών δώρων, ονομαστικό πάγωμα των συντάξεων και την εισαγωγή των μέσων ελέγχου για τα επιδόματα ανεργίας), εξάλειψη των μπόνους και των επιδομάτων, και μείωση των επενδυτικών δαπανών. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για περαιτέρω περικοπές των δαπανών κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου 2013/14.
Δ. Ιδιωτικοποιήσεις.
30. Ένα βασικό στοιχείο του προγράμματος προσαρμογής είναι η πώληση των κρατικών επιχειρήσεων και περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να συμβάλει στη μείωση του δημόσιου χρέους. Αρχικά είχε υποτεθεί ότι € 50 δισεκατομμύρια θα προκύψουν από τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης μέχρι το τέλος του 2015 Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων δεν έχει, ωστόσο, ήταν τόσο επιτυχές όσο αναμενόταν. Για παράδειγμα, τα έσοδα που προκύπτουν από το τέλος του 2012 ανήλθαν σε μόλις 1,6 δις €, τα έσοδα το 2013 ήταν "κάτω από τις προσδοκίες". Ο στόχος, επομένως, έχει μειωθεί σε € 24.2 δις μέχρι το 2020.
31. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας ανησυχεί ότι πολλές από τις επιχειρήσεις που αποτελούν στόχο για ιδιωτικοποίηση παρέχουν βασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως η ύδρευση και η αποχέτευση, οι μεταφορές και η ενέργεια, και ότι υπάρχει πιθανότητα σημαντικής αύξησης των τελών χρήσης για τις υπηρεσίες που προσφέρονται από αυτές τις οντότητες μετά την ιδιωτικοποίηση τους, με πιθανές αρνητικές επιπτώσεις για την άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων . Ως εκ τούτου, ο ίδιος θεωρεί ότι η ιδιωτικοποίηση θα πρέπει να γίνει προσεκτικά και με ευαισθησία στα δικαιώματα του πληθυσμού.
32. Εξάλλου, αν η πρόθεση είναι να αντλήσει κεφάλαια για να πληρώσει το χρέος, η απόφαση να ιδιωτικοποιήσει την ελληνική εθνική λαχειοφόρο αγορά, μία από τις πιο κερδοφόρες στον κόσμο, μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση.
Ε. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις
33. Το πρόγραμμα προσαρμογής περιλαμβάνει αρκετές «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και τη δυνατότητα να βγει γρήγορα από την κρίση Ελλάδα. Αυτά περιλαμβάνουν τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης με την αναδιοργάνωση των διαδικασιών πρόσληψης, την απελευθέρωση του εμπορίου, το άνοιγμα σε κατοχυρωμένα επαγγέλματα, η εξασφάλιση μεγαλύτερης "ευελιξίας" στην αγορά εργασίας για να μειωθεί το κόστος εισόδου και αποχώρησης από την εργασία, η ενίσχυση του πλαισίου καταπολέμησης της διαφθοράς και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω της αντιμετώπισης της αναποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος.
34 . Από το 2010 , μια σειρά από μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ( νόμοι 4019/2011 , 3996/2011 ,3986/2011 , 4024/2011 και 4052/2012) έχουν εφαρμοσθεί με δεδηλωμένo στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και την ενίσχυση των προοπτικών ανάπτυξης. Ειδικά μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση του κόστους εργασίας και την ενίσχυση της απασχόλησης μέσω της κατάργησης των επιδομάτων και των παροχών,με την μείωση του χρόνου από την κοινοποίηση της απόλυσης ( ν. 3863 /2010), με αποφάσεις που καθιστούν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις " πιο ευέλικτες " , μεταξύ άλλων με την άρση της λεγόμενης « αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης» στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις συμφωνίες σε επίπεδο επιχειρησιακό, να έχουν προβάδισμα έναντι οποιουδήποτε άλλης ευνοϊκή συλλογικής (κλαδικής ή επαγγελματικής ) συμφωνίας ( Νόμος 3899/2010 ), με την υιοθέτηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης με την παράταση της μέγιστης διάρκειας των διαδοχικών συμβάσεων ορισμένου χρόνου από δύο σε τρία έτη ( Ν. 3986 /2011) και τη μείωση του μηνιαίου κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα κατά 22 τοις εκατό για τους εργαζομένους άνω των 25 ετών και κατά 32 τοις εκατό για τους κάτω των 25 ( Ν. 4046 /2012) .
35 Τα μέτρα που αναφέρθηκαν παραπάνω μπορούν κάλλιστα να παραβιάζουν τα πρότυπα που ορίζονται στις Συνθήκες στις οποίες μετέχει η Ελλάδα? Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, έκρινε ότι η μείωση των ελάχιστων μισθών για εργαζόμενο κάτω των 25 ετών παραβιάζει το δικαίωμα σε δίκαιη αμοιβή στο άρθρο 4 (1) του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, καθώς παρέχει ένα ελάχιστο των μισθών κάτω από το όριο της φτώχειας.
IV. Η βιωσιμότητα του χρέους.
36. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το δημόσιο χρέος στην Ελλάδα αναμένεται να κορυφωθεί σε περίπου 176 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2013, προτού μειωθεί σε 124 τοις εκατό το 2020 και «ουσιαστικά κάτω από 110 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2022. Τον Ιούνιο του 2013, το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος εκτιμάται σε 233 τοις εκατό του ΑΕΠ, αλλά αναμένεται να κορυφωθεί γύρω στο 240 τοις εκατό του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, στη συνέχεια μειώνεται σε περίπου 145 τοις εκατό σε 2,020. Το καθαρό εξωτερικό χρέος προβλέπεται να μειωθεί από περίπου 130 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2012 σε περίπου 75 τοις εκατό σε 2020.
37 . Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται στην υπόθεση ότι η κυβέρνηση θα είναι σε θέση να διατηρήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 4 τοις εκατό σε μακροπρόθεσμη βάση , να εισπράξει 22 δισ. € από ιδιωτικοποιήσεις μέχρι το 2020 , και να συνεχίσει να εξαρτάται από τα επίσημα δάνεια με σχετικά χαμηλές επιτοκιακές τιμές . Είναι, επίσης, με βάση την παραδοχή ότι η οικονομία θα αρχίσει να αυξάνεται από το 2014 και ότι η Ελλάδα θα εξασφαλίσει επιπρόσθετη ενδεχόμενη ελάφρυνση του χρέους, περίπου 4 τοις εκατό του ΑΕΠ από τους Ευρωπαίους εταίρους της , κάτι που μένει να καθοριστεί το 2014 /15. Οι προβλέψεις αυτές φαίνεται, ωστόσο , να είναι υπερβολικά αισιόδοξες . Πράγματι , είναι προφανές ότι το ΔΝΤ έχει υποτιμήσει συστηματικά την απώλεια του ΑΕΠ για την Ελλάδα , μειώνοντας τις προβλέψεις του κατά 6,9 τοις εκατό από την πρώτη αναθεώρηση της συμφωνίας το Σεπτέμβριο του 2010 . Τον Ιούνιο του 2013 το ΔΝΤ παραδέχθηκε ότι είχε υποτιμήσει τις επιπτώσεις της λιτότητας στα μέτρα για την οικονομία της χώρας και τη βιωσιμότητα του χρέους. Επιπλέον , η αποτυχία του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων - η τάση μέχρι σήμερα - θα αυξήσει , επίσης το λόγο του χρέους ως προς το ΑΕΠ .
38. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ύψος του χρέους στην Ελλάδα, καθώς το ΔΝΤ έχει αναγνωρίσει, είναι πιθανό να παραμείνουν υψηλό "Και στην επόμενη δεκαετία». Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι το εξωτερικό της χρέος, ιδιαίτερα στις βραχυπρόθεσμες διάρκειες, είναι σημαντικό. Οι κρατικές ετήσιες εξωτερικές πληρωμές του χρέους υπολογίζονται σε 23 δις € (29 τοις εκατό των εσόδων και το 42 τοις εκατό των εξαγωγών).
39. Από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους ΔΝΤ, ενέχει περιορισμούς. Είναι πολύ στενά επικεντρωμένη στην ικανότητα αποπληρωμής του χρέους. Δεδομένου ότι ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας έχει τονίσει σε προηγούμενες περιπτώσεις, οι αναλύσεις βιωσιμότητας του χρέους θα πρέπει να περιλαμβάνουν μια αξιολόγηση του επιπέδου του χρέους που μια χώρα μπορεί να εξυπηρετήσει, χωρίς να υπονομεύει την ικανότητά της να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
V. Επίδραση του προγράμματος προσαρμογής στα ανθρώπινα δικαιώματα
40. Οι οικονομικές και κοινωνικές δαπάνες του προγράμματος προσαρμογής ήταν σημαντικές. Η οικονομία παραμένει σε ύφεση ενώ η παραγωγή έχει μειωθεί κατά σχεδόν 25 τοις εκατό από το 2007.
41. Τα μέτρα που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της προσαρμογής, ειδικότερα οι περικοπές θέσεων εργασίας και οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, είχαν ως συνολικό αποτέλεσμα να θέτει σε κίνδυνο το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού και την δυνατότητα άσκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με το Εθνικό Διαμεσολαβητή, «οι δραστικές προσαρμογές που επιβάλλονται για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία στο σύνολό της είχε δραματικές συνέπειες για τους πολίτες, ενώ οι ευπαθείς ομάδες αυξάνονται και να πολλαπλασιάζονται». Στο ίδιο πνεύμα, η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παρατήρησε μια "ταχεία επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου σε συνδυασμό με τη διάλυση του κράτους πρόνοιας και την υιοθέτηση μέτρων, ασυμβίβαστων με την κοινωνική δικαιοσύνη, τα οποία υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή και τη δημοκρατία».
42. Το βάρος της προσαρμογής δεν φαίνεται να μοιράζεται δίκαια, και ο αντίκτυπος ήταν ιδιαίτερα σοβαρός για τις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού: τους φτωχοί, τους ηλικιωμένους, τους συνταξιούχους, τις γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και τους μετανάστες.
43. Λόγω περιορισμών χώρου, ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας θα αναδείξει μόνο τον αντίκτυπο του προγράμματος προσαρμογής στα τα δικαιώματα για την εργασία, την κοινωνική ασφάλιση, την υγεία, την εκπαίδευση και την κατάλληλη στέγαση, καθώς και τη συμβολή του στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Α. Εργασία.
44. Μία από τις πιο βαθιές συνέπειες του προγράμματος προσαρμογής ήταν η ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να μειώσει 150.000 τις θέσεις εργασίας στο δημόσιο τομέα (περίπου 22 τοις εκατό της δημόσιας απασχόλησης) εώς το 2015. Περίπου 80.000 έως 120.000 εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα, είχαν ήδη χάσει τη δουλειά τους κατά τη στιγμή της επίσκεψης του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα. Ως αποτέλεσμα, η ανεργία αυξήθηκε από 7,3 τοις εκατό τον Ιούνιο του 2008 με 27,9 τοις εκατό τον Ιούνιο του 2013, το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση (δείτε την εικόνα παρακάτω). Υπάρχουν περίπου 1,4 εκατομμύρια άνεργοι στην Ελλάδα. Περίπου 778.000 άτομα έχασαν τη δουλειά τους κατά την περίοδο 2010-2013 και μόνο. Περαιτέρω απολύσεις στον δημόσιο τομέα προγραμματίζονται. Στη νεολαία η ανεργία έφτασε σε πρωτοφανή ρυθμό 64,9 τοις εκατό το Μάιο του 2013 (σε σύγκριση με μέσο όρο 24,4 στη ζώνη του ευρώ) . Έτσι, οι προοπτικές ενός σημαντικού μέρους του πληθυσμού να έχει πρόσβαση στην αγορά εργασίας και η εξασφάλιση ενός επαρκούς βιοτικού επιπέδου έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση.
45. Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής, έχουν υπονόμευσει την υλοποίηση του δικαιώματος στην εργασία. Μαζί με τις διαδοχικές περικοπές μισθών και τις αυξήσεις φόρων, οι μεταρρυθμίσεις έχουν αποτύχει στο να επιτευχθεί ο στόχος της προώθησης της ασφαλούς ανάπτυξης και της απασχόλησης. Αντίθετα, έχουν οδηγήσει σε μαζικές απολύσεις, επιδείνωση των εργασιακών προτύπων, στην γενίκευση της εργασιακής ανασφάλειας, με υπέρ-ευέλικτες θέσεις εργασίας κακοπληρωμένες, όπου οι γυναίκες και οι νέοι, έχουν κυρίαρχη θέση. Ο κατώτατος μισθός έχει ωθηθεί κάτω από τα όρια της φτώχειας και έχει, σε μεγάλο βαθμό, χάσει τη λειτουργία του ως εργαλείο για την αποτροπή της φτώχειας. Επιπλέον, περισσότεροι από 120.000 επαγγελματίες - μεταξύ των οποίων γιατροί, μηχανικοί και επιστήμονες - έχουν μεταναστεύσει από το 2010.
46. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι η κατάσταση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την υποχρέωση του κράτους
σύμφωνα με το άρθρο 22 (1) του Συντάγματος για την προστασία του δικαιώματος στην εργασία και τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών.
σύμφωνα με το άρθρο 22 (1) του Συντάγματος για την προστασία του δικαιώματος στην εργασία και τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών.
Το ποσοστό ανεργίας στην τοις εκατό (Ιούνης 2008 - Ιούνιος 2013)
Πηγή:Εurostat.
47. Οπως η παραπάνω εικόνα δείχνει, η κρίση έχει δυσανάλογες επιπτώσεις για τις γυναίκες. Το ποσοστό της ανεργίας μεταξύ των γυναικών, που σήμερα εκτιμάται σε 31,9 τοις εκατό, είναι κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από αυτό των ανδρών. Επιπλέον, έχει υπάρξει μια σημαντική αύξηση σε μη εθελοντική μερική απασχόληση από το 2008, ιδίως μεταξύ των γυναικών. Το 61 τοις εκατό του συνόλου των εργαζομένων με μερική απασχόληση δεν έχουν επιλέξει αυτό το καθεστώς, μια αύξηση της τάξης του 16 τοις εκατό.
48. Σύμφωνα με τον Διαμεσολαβητή, έχει σημειωθεί ένας αυξανόμενος αριθμός καταγγελιών, που αφορούν την καταχρηστική απόλυση λόγω εγκυμοσύνης, δείχνοντας αυξημένες πιέσεις στις γυναίκες, έτσι ώστε να στραφούν σε μη αμειβόμενη εργασία ή στην παραοικονομία, επιδεινώνοντας έτσι τις ανισότητες.
49. Η οικονομική κρίση έχει επίσης συμβάλει στην αύξηση των εντάσεων στην παραοικονομία, όπου χρησιμοποιείται ένας σημαντικός αριθμός των εκτιμώμενων 470.000 παράνομων μεταναστών. Αυτά τα άτομα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της έκθεσης σε συνθήκες εκμετάλλευσης της εργασίας. Πάσχουν επίσης απο έλλειψη προστασίας, καθώς έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε μηχανισμούς νομικής προστασίας λόγω του φόβου να ανιχνευθούν από τις αρχές, να κρατηθούν και τελικά απελαθούν. Οι πυροβολισμοί των 33 μεταναστών εργαζομένων σε ένα αγρόκτημα φράουλας στην Μανωλάδα, τον Απρίλιο του 2013 μετά από μια εργατική διαφωνία υπογραμμίζει τη σοβαρότητα του προβλήματος.
50. Ο ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας επαινεί την κυβέρνηση για τα μέτρα που έχει λάβει για να επεκτείνει τα προγράμματα απασχόλησης και κατάρτισης. Αυτά περιλαμβάνουν προγράμματα πρακτικής άσκησης της νεολαίας και το πρόγραμμα κουπονιών απασχόλησης, το οποίο υποστηρίζει εξάμηνη επαγγελματική κατάρτιση και πρακτική άσκηση για 45.000 δικαιούχους. Ο ίδιος θεωρεί απίθανο, ωστόσο, ότι τα μέτρα αυτά μπορούν, με φόντο τις βαθιές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, να προσφέρει μια βιώσιμη λύση στο πρόβλημα βαθιά ανεργίας των νέων της χώρας ή να παρέχουν ευκαιρίες για την αξιοπρεπή εργασία σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Β. Κοινωνική ασφάλιση
51. Σημαντικές περικοπές δαπανών στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής επηρέασαν μια σειρά από οφέλη, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων ανεργίας, τις συντάξεις και τα οικογενειακά επιδόματα. Για να επιτείνουν το πρόβλημα, υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων συνταξιοδότησης, την καταβολή των συντάξεων και των παροχών και ερμηνευτικά προβλήματα κατά την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας για τις συντάξεις.
52. Λόγω της αύξησης της μακροχρόνιας ανεργίας, μόνο ένα κλάσμα του συνόλου απο τους εγγεγραμμένους ανέργους λαμβάνουν παροχές (27 τοις εκατό ως το Φεβρουάριο 2013). Επιπλέον, οι παροχές ανεργίας λήγουν μετά από 12 μήνες, με αποτέλεσμα την απώλεια της δημόσιας υγείας και την ασφαλιστική κάλυψη. Πολλοί νέοι άνθρωποι δεν είναι επιλέξιμοι για στήριξη, επειδή δεν είχαν ποτέ μια δουλειά και δεν έχουν καταβληθεί οι απαιτούμενες εθνικές ασφαλιστικές εισφορές.
53. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας σημειώνει ότι ένα τροποποιημένο σύστημα βοήθειας πρόκειται να θεσπισθεί ως την 1η Ιανουαρίου 2014 και θα επεκτείνει την υποστήριξη της ανεργίας σε όλους τους μακροχρόνια ανέργους κάτω από την ηλικία συνταξιοδότησης. Άτομα με οικογενειακό εισόδημα κάτω από € 10.000 θα δικαιούνται μηνιαία συνδρομή των € 200 ανά μήνα. Παρ 'όλα αυτά, είναι της άποψης ότι αυτά είναι ανεπαρκή για την προστασία των εν λόγω ατόμων και των οικογενειών τους από το να περιέλθουν σε κατάσταση φτώχειας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά ανέργων αυξήθηκε από περίπου 600.000 το 2009 σε 1,48 εκατ. κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013, ενώ ο αριθμός των παιδιών που ζουν σε τέτοια νοικοκυριά αυξήθηκαν με ταχύτερους ρυθμούς από 93.375 το 2009 σε 277.149 στο πρώτο τρίμηνο του 2013.
54. Διαδοχικές περικοπές έχουν μειώσει τις συντάξεις έως και 60 τοις εκατό (για υψηλότερες συντάξεις) και μεταξύ 25 και 30 τοις εκατό για χαμηλότερες. Το συνολικό μηνιαίο εισόδημα απο σύνταξη άνω των € 1000 έχει μειωθεί κατά 5 έως 15 τοις εκατό, ενώ τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και το καλοκαίρι τα επιδόματα για τους συνταξιούχους έχουν καταργηθεί. Αυτές οι χονδροκομμένες περικοπές συντάξεων έχουν ωθήσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στη φτώχεια.
55. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών υποθέσεων. Το "σωρευτικό αποτέλεσμα" απο τις διάφορες νομοθεσίες που εισάγονται ως «μέτρα λιτότητας» στην Ελλάδα από τον Μάιο του 2010, ο περιορισμός και η μείωση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών συνταξιοδοτικών παροχών, συνιστούν παραβίαση του δικαιώματος στην κοινωνική ασφάλιση που κατοχυρώνεται στο άρθρο 12 (3) του το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Αρθρο. Δεδομένου ότι η Επιτροπή σημείωσε, τελικά, πως οι περικοπές στις συντάξεις είναι πιθανό να προκαλέσουν "σημαντική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και των συνθηκών διαβίωσης πολλών από των εν λόγω συνταξιούχων» . Είναι συνεπώς ζωτικής σημασίας, η κυβέρνηση να κάνει προσπάθειες για να εξασφαλιστεί επαρκές επίπεδο προστασίας για τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
56. Το 2011 και το 2012, πολλές οικογενειακές παροχές καταργήθηκαν και αντικαταστάθηκαν από ένα ενιαίο μέσο οικογενειακό επίδομα που παρέχεται σύμφωνα με το οικογενειακό εισόδημα. Το νέο όφελος ανέρχεται σε 40 € ανά μήνα για κάθε παιδί (με ελαφρώς υψηλότερες παροχές ανά παιδί για τις οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά). Ωστόσο, μόνο οι οικογένειες με ετήσιο εισόδημα κάτω από € 18.000 είναι επιλέξιμες.
57. Ενώ οι αλλαγές στο σύστημα οικογενειακού επιδόματος εξασφαλίζουν ότι παρέχεται στήριξη, πιο στοχευμένα σε αυτούς που έχουν ανάγκη, ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας εκφράζει την ανησυχία ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας είναι πολύ αυστηρά και απαιτούν (από το Φεβρουάριο του 2011) 10 χρόνια μόνιμης και συνεχούς διαμονής στην Ελλάδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό μεγάλου αριθμού των μεταναστών, και πρέπει να αντιμετωπιστεί.
58. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, μέχρι σήμερα, η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος μέλος της ζώνης του ευρώ χωρίς ένα ολοκληρωμένο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που να χρησιμεύει ως ένα κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας της έσχατης ανάγκης. Ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας εκφράζει την ανησυχία ότι, αντί να διατηρήσει ή να επεκτείνει τις δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης για τον μετριασμό των αρνητικών κοινωνικών επιπτώσεων του προγράμματος προσαρμογής, η αρχική μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική Προβλέπεται ότι τα κοινωνικά προγράμματα (εξαιρουμένων των συντάξεων και της υγείας) θα συμβάλλουν μελλοντικά κατά 1.5 τοις εκατό του ΑΕΠ τη δημοσιονομική εξυγίανση.
59. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας επικροτεί τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, ένα πρόγραμμα κουπονιών για την υγεία, το οποίο θα παρέχει σε 100.000 μακροχρόνια ανασφάλιστους πολίτες, πρόσβαση σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και την αναθεώρηση της αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων στήριξης του εισοδήματος τους. Παρ 'όλα αυτά, ο ίδιος καλεί την κυβέρνηση να επεκτείνει την κάλυψη σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστών, σύμφωνα με την υποχρέωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα της μη διακρίσης. Επίσης, παροτρύνει την κυβέρνηση να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των προσβεβλημένων -απο την κρίση- ατόμων και των κοινοτήτων, καθώς και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, να επανεξετάσουν το πλαίσιο , το σχεδιασμό και την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων κοινωνικής προστασίας.
Γ.Υγεία.
60. Ο συνδυασμός των περικοπών στις δαπάνες για την υγεία-περίθαλψη κάτω από 6 τοις εκατό του ΑΕΠ (περίπου € 12,4 δισεκατομμύρια το 2012) από περίπου 10 τοις εκατό κατά τα τελευταία χρόνια, οι περικοπές θέσεων εργασίας στον τομέα της δημόσιας υγείας, η αύξηση των αμοιβών και οι συμμετοχές πληρωμών, το κλείσιμο / συγχώνευση των νοσοκομείων και των υγειονομικών υποδομών, η μείωση του αριθμού στις νοσοκομειακές κλίνες και ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που χάνουν τη δημόσια ασφάλιση υγείας (κυρίως λόγω της μακροχρόνιας ανεργίας), έχουν υπονομεύσει τη διαθεσιμότητα και την πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, ιδίως για τους φτωχότερους.
61. Από το 2010, η Ελλάδα έχει μειώσει τις δαπάνες για την υγεία-περίθαλψη σημαντικά, σε επίπεδα κάτω από το μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία μειώθηκαν από 7,1 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2010 σε 5,8 τοις εκατό το 2012, και προβλέπεται να μειωθεί στο 5,3 τοις εκατό το 2013, πολύ κάτω από το 6,3% του μέσου όρου για κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνολικά, ο προϋπολογισμός για την υγεία έχει μειωθεί κατά περίπου 40 τοις εκατό.
62. Οι πολιτικές λιτότητας δημιουργούν επίσης τα παρεπόμενα προβλήματα των σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία. Για παράδειγμα, οι περικοπές στις δαπάνες για τη δημόσια υγεία, έχουν σαν αποτέλεσμα, ασθένειες που πιστευόταν ότι έχουν εξαφανιστεί από τη χώρα από καιρό, όπως η ελονοσία, έχουν επανεμφανιστεί λόγω της διακοπής των προγραμμάτων καταπολέμησης των κουνουπιών και της παύσης των αεροψεκασμών.
63. Μία αύξηση της τάξης του 52 τοις εκατό των μολύνσεων από τον ιό HIV αναφέρθηκε 2010 - 2011. 66 εκθέσεις δείχνουν ότι, αν και αρχικά, είχαν κατηγορηθεί οι εργαζομένοι του σεξ και οι παράνομοι μετανάστες, η έκρηξη οφείλεται κυρίως σε μη ασφαλείς πρακτικές ενέσιμης χρήσης μεταξύ των τοξικομανών, καθώς ιδιαίτερα απελπισμένοι νέοι Έλληνες που αντιμετωπίζουν την ανεργία, έχουν στραφεί στα ναρκωτικά.
64. Ο ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας φοβάται, πως σε απάντηση της ανωτέρω κατάστασης, η αρχές εξέδωσαν οδηγία (Κανονισμός Υγείας Αρ. GY/39A) τον Απρίλιο του 2012, η οποία επέτρεψε στο Υπουργείο Υγείας, να ελέγχει τη βία οποιονδήποτε για ορισμένα λοιμώδη νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της γρίπης, της φυματίωσης, της πολιομυελίτιδας, της ηπατίτιδας και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του HIV. Ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας ανησυχεί επίσης ότι ο κανονισμός αριθ. GY/39A αποκαταστάθηκε στις 26 Ιουνίου 2013 μόνο λίγους μήνες μετά αφού είχε προηγουμένως καταργηθεί.
65. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κράτηση ανθρώπων, με σκοπό τον βίαιο έλεγχο τους για τον ιό HIV παραβιάζει το δικαίωμα στην ασφάλεια του προσώπου (Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, την τέχνη.άρθρο 9), καθώς και τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το HIV / AIDS και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επιπλέον, η δημοσίευση των ευαίσθητων προσωπικών και ιατρικών δεδομένων , όπως η κατάσταση του HIV ατόμων, στην Ελληνική Αστυνομία και στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, παραβιάζει τα δικαιώματα της ιδιωτικής ζωής (Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, την τέχνη. άρθρο 17) και το απόρρητο των προσωπικών πληροφοριών για την υγεία (Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά δικαιώματα, την τέχνη. άρθρο 12).
66. Υπήρξε επίσης μια αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας. Οι αυτοκτονίες έχουν αυξηθεί κατά 37 τοις εκατό από την έναρξη της κρίσης χρέους (από 677 σε 2009 με 927 το 2011). Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η αύξηση στις αυτοκτονίες και στις απόπειρες αυτοκτονίας μπορεί, σε μεγάλο βαθμό, να αποδοθεί στην οικονομική και κοινωνική πίεση που επιβάλλονται στα άτομα από την οικονομική κρίση.
67. Στο πλαίσιο της σοβαρά μειωμένης πρόσβασης στο δημόσιο σύστημα υγείας, έχει υπάρξει μια αύξηση του αριθμού των κοινοτικών κλινικών, οι οποίες εξυπηρετούν ένα συνολικό πληθυσμό, ο οποίος δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά ασφάλιση υγείας, ούτε να πληρώσει για θεραπεία και φάρμακα. Όλο και περισσότεροι Έλληνες πολίτες στρέφονται προς αυτές τις κλινικές, οι οποίες αρχικά δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τις κοινότητες των μεταναστών, στελεχώνονται από εθελοντές γιατρούς και νοσηλευτές και παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες και φάρμακα (τα οποία αποτελούν δωρεές).
68. Η πρόσβαση στα φάρμακα έχει γίνει επίσης πρόβλημα. Τον Φεβρουάριο του 2013, περισσότερα από 200 ιατρικά προϊόντα ήταν σε έλλειψη σε νοσοκομεία και φαρμακεία, συμπεριλαμβανομένων φαρμάκων για την αρθρίτιδα, την ηπατίτιδα C και την υπέρταση, παράγοντες μείωσης της χοληστερόλης, αντιψυχωσικά και αντιβιωτικά. Η εισαγωγή της συμμετοχής επιδείνωσε το πρόβλημα, δεδομένου ότι πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά, στο πλαίσιο της σοβαρής λιτότητας, να πληρώσουν για τα φάρμακά τους.
69. Τον Ιούνιο του 2013, ο Εθνικός Οργανισμός για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης (ΕΟΠΥΥ) άρχισε να διανείμει δωρεάν φάρμακα για περίπου 50.000 ανέργους και ανασφάλιστους άτομα μέσω ενός δικτύου «κοινωνικών» φαρμακείων που βρίσκονται στην Αττική. Ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας χαιρετίζει την πρωτοβουλία αυτή, αλλά είναι της άποψης ότι θα πρέπει το πρόγραμμα να επεκταθεί σημαντικά σε όγκο και στο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής, ώστε να εξασφαλιστεί η οικονομικά προσιτή πρόσβαση στα φάρμακα από όλους όσους την χρειάζονται.
70. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν επίσης περιορίσει την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη για τους μετανάστες χωρίς χαρτιά. Αν και στη θεωρία έχουν πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ή εάν υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή τους, στην πράξη η πρόσβαση αυτή δεν μπορεί να είναι διασφαλισμένη, δεδομένου ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια του ιατρικού προσωπικού. Επιπλέον, μια επίσημη οδηγία που εκδόθηκε στις 2 Μαΐου του 2012 (τροποποίηση του νόμου 3386/2005, § 84) αναφέρει σαφώς ότι οι δημόσιες υπηρεσίες, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, οι τοπικές αρχές και οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης δεν χρειάζεται να παρέχουν υπηρεσίες σε παράνομους υπηκόους τρίτων χωρών, εκτός από περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
71. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας αναγνωρίζει την ανάγκη για τη μεταρρύθμιση του ελληνικού συστήματος υγείας. Παρ 'όλα αυτά, ο ίδιος θεωρεί ότι οι μαζικές περικοπές της δημόσιας χρηματοδότησης στον τομέα της υγείας και η εισαγωγή των τελών χρήσης, έχουν σαν αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, να μην είναι σε θέση να λαμβάνουν τα ελάχιστα απαραίτητα επίπεδα του δικαίωματος στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας , όπως κατοχυρώνεται στο άρθρο 12 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, και συνιστούν οπισθοδρομικά μέτρα. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η υγεία αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την ευημερία και την αξιοπρέπεια του ατόμου. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα έχει υποχρέωση να καθορίσει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η υγεία όλων των ατόμων μπορούν θα προστατεύεται και θα προωθείται.
Δ. Εκπαίδευση.
72. Οι ετήσιες δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση μειώθηκαν από € 7.23 δις το 2009 σε € 5,84 δισ. ευρώ το 2013, μια μείωση κατά 30 τοις εκατό. Ο προϋπολογισμός για την εκπαίδευση έχει μειωθεί κάνοντας περικοπή στις κρατικές δαπάνες για τους ανθρώπινους πόρους, καθώς και μέσω δραστικών περικοπών στα καθημερινά τρέχοντα έξοδα λειτουργίας και συντήρησης για τα σχολεία, καθώς και τα έξοδα για την αγορά εκπαιδευτικού υλικού. Αυτές οι δαπάνες μειώθηκαν κατά 24 τοις εκατό το 2011 και επιπλέον 19 τοις εκατό το 2012.
73. Στο πλαίσιο της λιτότητας, μεταξύ των σχολικών ετών 2009-2010 και 2013-2014, περίπου (14,5 τοις εκατό όλων των σχολικών μονάδων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (συμπεριλαμβανομένης της προσχολικής εκπαίδευσης) και 4 τοις εκατό των σχολικών μονάδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν συγχωνευθεί. Το κλείσιμο των σχολείων, σε ορισμένες περιπτώσεις ,έχει αυξήσει σημαντικά την απόσταση για να φτάσουν τα παιδιά το σχολείο, και η περιορισμένη πρόσβαση, έχει - με τη σειρά της - προκαλέσει, αυξανόμενα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου, ιδίως μεταξύ των παιδιών των Ρομά και προκαλούν ανησυχία.
74. Επιπλέον, ο αριθμός των καθηγητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει μειωθεί, κυρίως μέσα από τη συνταξιοδότηση και τους περιορισμούς που τίθενται στις νέες προσλήψεις από τα μέσα του 2010 και ιδίως για το σχολικό έτος 2012-13 κατά περίπου 11 τοις εκατό. Προβλέπεται ότι 2.500 περισσότεροι καθηγητές θα τοποθετηθούν σε κινητικότητα και μπορεί τελικά να απολυθούν. Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία έχουν επίσης περικοπεί.
75. Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας ωστόσο, αυτές οι περικοπές χρηματοδότησης δεν έχουν οδήγησει σε επιδείνωση του δικαιώματος στην εκπαίδευση, καθώς πολλοί εκπαιδευτικοί θα τοποθετηθούν εκ νέου ανάλογα με τις ανάγκες. Παρ 'όλα αυτά, ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας θεωρεί ότι οι περικοπές αυτές σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα δεν μπορεί ρεαλιστικά να απορροφηθούν χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα της δημόσιας εκπαίδευσης.
Ε. Ικανοποιητική στέγαση.
76. Ως αποτέλεσμα της ύφεσης και του προγράμματος προσαρμογής, υπήρξε μια αύξηση του αριθμού των αστέγων από το 2009, εκτιμάται σε 25 τοις εκατό. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις εκτιμούν ότι τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι είναι πλέον άστεγοι. Πολλά από τους «νεοάστεγους", είναι σχετικά καλά εκπαιδευμένοι που έχουν βρεθεί σε αυτή την κατάσταση λόγω των οικονομικών δυσκολιών που προκύπτουν από την απώλεια της εργασίας, καθώς και των παροχών.
77. Στο πλαίσιο της δημοσιονομικής εξυγίανσης, Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας », το μόνο μείζον ίδρυμα που παρείχε επιδόματα στέγασης, καταργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2012 και οι αρμοδιότητες του, περιήλθαν στον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού. Ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, υπό κάποιες προϋποθέσεις, έδινε μεταξύ άλλων, μια επιδότηση ενοικίου, σε σχεδόν 120.000 νοικοκυριά και παροχές στέγασης σε μη ασφαλισμένους ηλικιωμένους ανθρώπους.
78. Παράλληλα, οι μειώσεις στους προϋπολογισμούς των κοινωνικών υπηρεσιών έχουν επηρεάσει σοβαρά την ικανότητα των υπηρεσιών υποστήριξης για παροχή βοήθειας σε άστεγους σε μια εποχή που ήδη αγωνίζονται να καλύψουν την αυξανόμενη ανάγκη. Για παράδειγμα, το Νοέμβριο του 2010, 61 από τα 85 μέλη του προσωπικού του Δήμου Αθηναίων στο Ίδρυμα Αστέγων απολύθηκαν, μειώνοντας σημαντικά τις υπηρεσίες που θα μπορούσαν να παρασχεθούν.
79. Το 2009, η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για την προστασία χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικά ιδιοκτητών ακινήτων, οι οποίοι αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν τα στεγαστικά τους δάνεια και τους προστάτευε από κατασχέσεις από τις τράπεζες. Για το σκοπό αυτό, την κυβέρνηση επέβαλε απαγόρευση στις τράπεζες να πραγματοποιούν κατασχέσειςσε κύριες κατοικίες αξίας έως € 200.000. Ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας κατανοεί, ωστόσο, ότι οι διεθνείς δανειστές του κράτους έχουν πιεσεί την κυβέρνηση να άρει την απαγόρευση. Ο ίδιος καλεί αυτούς τους δανειστές να αποφευχθεί η συνταγογράφηση πολιτικών δράσεων που ενδέχεται να υπονομεύσουν τις διεθνείς υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην επαρκή στέγαση.
80. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας συμμερίζεται την ανησυχία του Ειδικού Εισηγητή για το δικαίωμα σε επαρκή στέγαση ως συστατικό του δικαιώματος για επαρκές βιοτικό επίπεδο, και για το δικαίωμα στη μη-διάκριση. Στο πλαίσιο αυτό, η κατάργηση των επιδοτήσεων στέγασης, οι αλλαγές στη νομική προστασία κατά των εξώσεων και κατασχέσεων και ο έκτακτος φόρος περιουσίας είχαν αρνητικές συνέπειες στην υλοποίηση του δικαιώματος για επαρκή στέγαση των φτωχότερων και πιο περιθωριοποιημένων τμημάτων της κοινωνίας. Ο ίδιος καλεί τις ελληνικές αρχές να θεσπίσουν ένα ολοκληρωμένο, εξαρτώμενο από το εισόδημα στεγαστικό επίδομα, που θα απευθύνονται σε φτωχούς και στις οικογένειες, για να κλείσει το χάσμα της κοινωνικής προστασίας στον τομέα της στέγασης, το οποίο επιδεινώθηκε από τη διάλυση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η στέγαση, όπως και η απασχόληση, αποτελεί σημαντικό εγγυητή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
ΣΤ. Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός.
81. Παρόλο που η Ελλάδα ήδη είχε το υψηλότερο ποσοστό φτώχειας στη ζώνη του ευρώ πριν από το 2009, τα μέτρα λιτότητας, ιδιαίτερα οι απολύσεις και οι περικοπές θέσεων εργασίας και οι περικοπές σε μισθούς και επιδόματα, έχουν ωθήσει ακόμη περισσότερους ανθρώπους στη φτώχεια. Περίπου το 11 τοις εκατό του πληθυσμού ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Αυτά τα επίπεδα της φτώχειας συνέβαλαν στην αύξηση της ανισότητας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
82. Σύμφωνα με μια μελέτη από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Επιχειρήσεων και το Πανεπιστήμιο του Έσσεξ, το ποσοστό σχετικής φτώχειας (δηλαδή, το ποσοστό των ατόμων που έχουν λιγότερο από το 60 τοις εκατό του μέσου εισοδήματος στη διάθεσή τους) αυξήθηκε από 20 τοις εκατό το 2009 σε 21,29 τοις εκατό το 2012. Συγκεκριμένα, οι άνεργοι (σχετικό ποσοστό φτώχειας από 41.08 τοις εκατό) και πολλά παιδιά (26,75 τοις εκατό) έχουν πέσει κάτω από το όριο σχετικής φτώχειας. Τα δεδομένα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή για το 2011 δείχνει ότι το 44 τοις εκατό του συνόλου των ανέργων έχουν πέσει κάτω από το όριο της φτώχειας και επιβεβαιώνουν την τάση αυτή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα μονογονεϊκά νοικοκυριά με παιδιά αντιμετωπίζουν παρόμοιο κίνδυνο φτώχειας (ποσοστό 43,2 τοις εκατό).
83. Η εισοδηματική ανισότητα έχει επίσης αυξηθεί. Συνολικά, ο δείκτης Gini, που παίρνει τιμές από 0 (απόλυτη ισότητα) έως 1 (συνολική ανισότητα), μετακινήθηκε από το 0,3449 το 2009 έως 0,3678 το 2012. Παρά το γεγονός ότι τα μέτρα λιτότητας περιλαμβάνουν παραμέτρους ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή των περισσότερο εύπορων, ωστόσο η προσαρμογή έχει μειώσει περαιτέρω το εισόδημα των ομάδων του πληθυσμού που ήταν ήδη στο κάτω μέρος της κατανομής του εισοδήματος το 2009, επιδεινώνοντας έτσι τη φτώχεια τους. Οι άνθρωποι στο κατώτερο δεκατημόριο, είχαν απώλεια εισοδήματος 24,2 τοις εκατό σε σχέση με πριν από την κρίση και μεταξύ 2009 και 2012. Εάν τα δεκατημόρια εισοδήματος προσαρμόζονται με βάση την κατανομή του εισοδήματος του 2012, η απώλεια του εισοδήματος του φτωχότερου 10 τοις εκατό του πληθυσμού ανέρχεται σε ένα ανησυχητικό 56,5 τοις εκατό.
84. Είναι δύσκολο να απομονωθούν οι διανεμητικές επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας από την ευρύτερη ύφεση, καθώς και οι δύο είναι στενά συνδεδεμένες. Οι ειδικοί, ωστόσο, φτάνουν στο συμπέρασμα ότι το 63,3 τοις εκατό του πληθυσμού που βρέθηκε κάτω από το όριο της φτώχειας το 2010 και το 2011 , βρέθηκαν εκεί σαν αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας και μόνο - που σημαίνει ότι μπορούν να αποδοθούν άμεσα οι αλλαγές που επιβάλλονται στη φορολογία, τους μισθούς και στις περικοπές κοινωνικών παροχών. Σημειώνουν επίσης ότι η απότομη αύξηση της φτώχειας και της ανισότητας οφείλεται κυρίως στη μεγάλη πτώση στο μερίδιο του εισοδήματος του φτωχότερου 10 τοις εκατό του πληθυσμού.
Θ. Αλλα δικαιώματα.
85. Οι αρνητικές επιπτώσεις του προγράμματος προσαρμογής επεκτείνεται σε αστικά και πολιτικά δικαιώματα. Για παράδειγμα, οι μαζικές διαμαρτυρίες των πολιτών που πραγματοποιήθηκε κατά των σκληρών μέτρων λιτότητας, φέρεται να αντιμετωπίσθηκαν με έναν αδέξιο τρόπο από τις αρχές. Τον Μάιο του 2013, η κυβέρνηση επικαλέστηκε την εθνική νομοθεσία έκτακτης ανάγκης, η οποία επιτρέπει να υποχρεώνονται οι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα, ώστε να εργαστούν και να απαγορεύσει μια προγραμματισμένη απεργία από το Συνδικαλιστικό Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ενάντια στα μέτρα λιτότητας, κατά τη διάρκεια των εισαγωγικών εξετάσεων για το πανεπιστήμιο. Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι το μέτρο ήταν αναγκαίο για να αποφευχθεί μια σοβαρή διαταραχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.
86. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας θεωρεί, ωστόσο, ότι τέτοιες αντιδράσεις είναι δυσανάλογες και ενδέχεται να αποτελούν παραβίαση στις ελευθερίες του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, τα οποία είναι επίσης εγγυημένα από το Σύνταγμα.
87. Υπήρξε επίσης μια αύξηση των εγκλημάτων μίσους και της ξενοφοβίας εναντίον στην κοινότητα των μεταναστών, κυρίως σε μια προσπάθεια να βρεθεί ένα εξιλαστήριο θύμα για την κρίση. Τον Απρίλιο του 2013, η Ύπατη Αρμοστεία, η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ένας συνασπισμός απο 30 μη κυβερνητικές οργανώσεις τεκμηρίωσε 154 περιστατικά ρατσιστικής βίας το 2012 και μόνο, από τα οποία 151 διαπράχθηκαν εις βάρος προσφύγων και μεταναστών και τρεις κατά ευρωπαίων πολιτών. Πιστεύεται ότι οι περισσότερες επιθέσεις διαπράχθηκαν από μέλη εξτρεμιστικών ομάδων, και ότι μόνο ένα κλάσμα του συνόλου των περιπτώσεων είναι πραγματικά τεκμηριωμένη.
88. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας ανησυχεί για αναφορές στην αποτυχία της αστυνομίας να προστατεύσει τα θύματα ή να ανταποκριθεί σε αυτές τις επιθέσεις και να τις ερευνήσει επιμελώς. Χαιρετίζει τη δημιουργία των 70 αντιρατσιστικών αστυνομικών μονάδων σε όλη τη χώρα και τον διορισμό ειδικού εισαγγελέα υπεύθυνο για το συντονισμό και τη σωστή διερεύνηση των ρατσιστικών εγκλημάτων από τις διωκτικές αρχές ως ένα σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση των περιστατικών αυτών. Χαιρετίζει επίσης την υποβολή στη Βουλή των Ελλήνων στις 20 Νοεμβρίου 2013, ενός νέου νόμου με στόχο την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας (Τροποποίηση του νόμου 927/1979).
89. Τέλος, η απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει υπονομευθεί ακόμα περισσότερο από την περιορισμένη ικανότητα των οργανισμών της δημόσιας λογοδοσίας, όπως του Έλληνα Συνηγόρου του Πολίτη και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, να ανταποκριθεί επαρκώς σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, λόγω της ανεπαρκούς χρηματοδότησης για τους οργανισμούς αυτούς. Σε άλλα εμπόδια στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη μπορούν να συμπεριληφθούν οι χρονοβόρες διαδικασίες ενώπιον των αστικών και διοικητικών δικαστηρίων, τα υψηλότερα τέλη για την κίνηση νομικών διαδικασιών και η ανεπαρκής χρηματοδότηση για τις νομικές βοήθειες. Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας καλεί την κυβέρνηση της Ελλάδα στην αντιμετώπιση των προκλήσεων ως επείγον ζήτημα και σημειώνει σε αυτό πλαίσιο που, στις 12 Φεβρουαρίου 2014, η Ελληνική Βουλή ψήφισε ένα νέο νόμο (4239/2014) με στόχο την δίκαιη ικανοποίηση για την υπέρβαση της εύλογης διάρκειας της δίκης σε πολιτικά και ποινικά δικαστήρια και στο Ελεγκτικό Συνέδριο.
VII. Συμπεράσματα και συστάσεις
90. Το πρόγραμμα προσαρμογής και, ιδίως, τα υπερβολικά άκαμπτα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται από το Μαΐου του 2010 έχουν προκαλέσει σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό κόστος για τον ελληνικό πληθυσμό. Το πρόγραμμα έχει ωθήσει την οικονομία σε ύφεση, σε κίνδυνο το βιοτικό επίπεδο της πλειοψηφίας του πληθυσμού και γενικά υπονόμευσε την άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Ένα μεγάλο ποσοστό των δάνεια διάσωσης έχουν χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή των τραπεζών που δάνεισαν χρήματα απερίσκεπτα στην Ελλάδα, ενώ αύξησαν το χρέους της χώρας. Δυστυχώς, ο ρόλος του κράτους ως φορέα παροχής προσβάσιμων δημόσιων υπηρεσιών έχει εξαρτηθεί από τον ολοένα και πιο άπιαστο στόχο της αποκατάστασης ενός βιώσιμου δημόσιου προϋπολογισμού.
91. Με βάση τις διαπιστώσεις που περιέχονται στην παρούσα έκθεση, ο Ανεξάρτητος Εμπειρογνώμονας κάνει τις παρακάτω συστάσεις.
Α. Προς την Κυβέρνηση της Ελλάδας
92 Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας συνιστά την κυβέρνηση:
(α) Την εφαρμογή των διεθνών χρηματοοικονομικών της υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που υπάγονται στο πρόγραμμα προσαρμογής, χωρίς να καταφεύγουν σε περαιτέρω περικοπές των δημοσίων δαπανών και άλλα μέτρα λιτότητας που μπορεί να υπονομεύουν την ελεύθερη άσκηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων στη χώρα.
(β) Βεβαιομένα να διατηρεί επαρκείς πόρους για να μπορέσει να τους χρησιμοποιήσει το "Μέγιστο των δυνατοτήτων", για την υλοποίηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, ειδικότερα, για να εξασφαλιστεί η απόλαυση του ελάχιστου απαραίτητου επιπέδου, των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, στον ίδιο βαθμό με τις οικονομικές της υποχρεώσεις.
(γ) Διεξαγωγή ένός ανεξάρτητου, διαφανή και συμμετοχικού λογιστικού ελέγχου του χρέους της, προκειμένου να προσδιορίσει την προέλευσή του, να εντοπιστούν και να λογοδοτήσουν εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για το χρέος.
(δ) Διεξαγωγή εκτιμήσης επιπτώσεων στα ανθρώπινα δικαιώματα για να εντοπίσει τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις του προγράμματος προσαρμογής και τις πολιτικές που είναι απαραίτητες για να γίνει σωστή αντιμετώπιση.
(ε) Να εντείνει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής και, κυρίως, να βελτιωθεί η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών.
(στ) Να διατέθουν επαρκείς πόρους επειγόντως και να κλείσει τα κενά στο κοινωνικό σύστημα προστασίας.
(ζ) Να εξετάσει την επέκταση των υφισταμένων προγραμμάτων που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της ανεργίας, ιδίως μεταξύ των νέων, μέσω της κατάρτισης και των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.
(η) Αύξηση του κατώτατου μισθού (μετά από φόρους) το συντομότερο δυνατό σε επίπεδα πάνω από το όριο της φτώχειας.
(i) Εξετάστε την επέκταση του πιλοτικού συστήματος εγγυημένου ελάχιστου εισοδήματος που θα δοκιμαστεί σε δύο περιοχές το 2014, σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να κλείσει το δίχτυ ασφαλείας της κοινωνικής πρόνοιας, σύμφωνα με τη ΔΟΕ Επίπεδο Κοινωνικής Προστασίας Σύσταση 2012 (Νο. 202).
(ι) Επειγόντως να καταργήσει ή να προσαρμόσει οποιαδήποτε μέτρα λιτότητας είχαν αρνητική επίπτωση στην κατανομή του εισοδήματος.
(ια) Να εξασφάλισει οικονομικά προσιτή πρόσβαση στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη, χωρίς διακρίσεις και να αντιμετωπίσει τον αποκλεισμό ατόμων από την ιατρική ασφάλιση λόγω της μακροχρόνιας ανεργία ή άλλους λόγους.
(ιβ) Κατάργηση και επειγόντως του κανονισμού Υγείας αριθ. GY/39A.
(m) Να επανεξεταστούν τα μεταρρυθμιστικά μέτρα που είχαν αρνητικό αντίκτυπο στο δικαίωμα στην εκπαίδευση, ιδίως για τα μέλη των ευάλωτων ομάδων.
(ιδ) Να ενισχυθεί η στήριξη αστέγων και να αυξηθούν οι προσπάθειες για την πρόληψη της περαιτέρω εξάπλωσης του φαινόμενου των αστέγων. Να εξετάσει τη θέσπιση στεγαστικού επιδόματος για τα χαμηλά εισοδηματικά νοικοκυριά, το οποίο θα καλύψει το κενό που προκαλείται από το κλείσιμο της Οργάνωσης Εργατικής Κατοικίας και να συνεχίστει η προστασία των ιδιοκτητών ακινήτων με χαμηλό εισόδημα και των οικογενειών τους οι οποίοι δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν τα στεγαστικά τους δάνεια έναντι πιθανή έξωση από τα δικά τους σπίτια.
(ιε) Εφαρμογή των συστάσεων του Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης, για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, να περιοριστεί η αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων και η ξενοφοβική βία. Να συνεχίσει να λαμβάνει αποφασιστικά μέτρα για την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού, σύμφωνα με το το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
(ιστ) Να αναλογιστεί, την ανάγκη να επικυρώσει, βασικές διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στις οποίες το κράτος δεν είναι ακόμη συμβαλλόμενο μέρος, ειδικότερα, το Προαιρετικό Πρωτόκολλο στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα.
Β. Προς τους Διεθνείς Δανειστές
93 Ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας καλεί τους διεθνείς δανειστές της χώρας:
(α) Να αποφεύγουν την παροχή οικονομικής βοήθειας υπό τη συνθήκη ενοχλητικών και επαχθών πολιτικών οι οποίες μπορούν να υπονομεύσουν τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας και την άσκηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
β) Να υποστηρίξουν τη λήψη της απόφασης από την κυβέρνηση της Ελλάδας, να διεξάγει ένα ανεξάρτητο, διαφανή και πολυσυμμετοχικό λογιστικό έλεγχο του δημόσιου χρέους.
(γ) Nα εξετάσουν περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης μιας διαγραφής των ελληνικών ομολόγων που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για να επιτραπεί στη χώρα να μειώσει το χρέος της σε ένα πιο βιώσιμο επίπεδο, όπως καθορίζεται στην παρούσα έκθεση.
(δ) Να συμπεριλαμβάνουν τη μείωση της ανεργίας και της φτώχειας ως μετρήσιμους στόχους κατά το τρέχον πρόγραμμα προσαρμογής, και να παρακολουθείται τακτικά η πρόοδος.
(ε) Να διασφαλίσουν τη διαφάνεια στις σχέσεις τους με την κυβέρνηση της Ελλάδας κατά τρόπο που να σέβεται πλήρως τα δικαιώματα του λαού της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος τη συμμετοχή του κοινού.
(στ) Με ιδιαίτερη έμφαση προς το ΔΝΤ, να διασφαλίσει ότι οι εκτιμήσεις για
τη βιωσιμότητα του χρέους, λαμβάνουν υπόψη τις άλλες απαιτήσεις των διαθέσιμων πόρων της κυβέρνησης, ιδιαίτερα εκείνες που είναι απαραίτητες για κοινωνικές επενδύσεις και την εγκαθίδρυση των προϋποθέσεων για την πλήρη υλοποίηση του συνόλου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων.
(ζ) Να μελετηθεί η προετοιμασία ενός νέου προγράμματος προσαρμογής για την Ελλάδα με καλύτερους όρους, που θα της επιτρέψουν να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του ελλείμματος και του χρέους της χωρίς να υπονομεύεται η άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
------------------------------------